در چهار دهه گذشته سریال‌های مختلفی در ارتباط با واقعه عاشورا یا مرتبط با حال‌وهوای ماه محرم در تلویزیون ساخته شده. از میان سریال‌های تولید شده برای ماه محرم، بعضی‌ها نسبت به سایرین بیشتر در ذهن‌ها نشسته‌اند و شخصیت‌هایشان ماندگارند. به بهانه فرا رسیدن روز عاشورا نگاهی داریم به مهمترین کاراکترهایی که از میان سریال‌های مرتبط با این ایام در ذهنمان مانده است.
به گزارش فیلم‌نیوز، اکثر سریال‌های مرتبط با این فضا آثار مهمی از آب در نیامده‌اند. به همین دلیل هم وقتی تصمیم گرفتیم ماندگارترین شخصیت‌های عاشورایی در قاب تلویزیون را فهرست کنیم، تنها توانستیم سراغ 4 سریال برویم و بخش اصلی همین فهرست 9 نفره را هم به «مختارنامه» اختصاص دهیم.
پارسا پیروزفر| دنیل | سفر سبز | سال تولید: 1381
«سفر سبز» را محمدحسین لطیفی در سال 81 با فیلمنامه‌ای از حسین پاکدل کارگردانی کرد. محور روایت این سریال سفر جوانی به نام دنیل به ایران بود. جوانی که در دوران کودکی از سوی خانواده‌ای آلمانی به فرزندخواندگی گرفته شد و حالا پس از سال‌ها به ایران بازگشته تا خانواده اصلی‌ش را پیدا کند. پارسا پیروزفر بهترین انتخاب برای نقش دانیل بود.سرگشتگی مهمترین ویژگی دانیل است. او پس از سال‌ها دوری از موطن اصلی خود به زادگاهش بازگشته اما در شرایط فرهنگی کاملا متفاوتی نسبت به اطرافیانش قرار دارد. یکی از مهمترین ویژگی‌ها که منجر به ماندگاری برخی آثار مناسبتی شده، دوری آن‌ها از شعارزدگی است. هر چند کاراکتر دنیل در مسیر مواجهه‌اش با آیین‌های عاشورایی و باورهای مذهبی اطرافیان، دستخوش تحول می‌شود اما این تحول در «سفر سبز» صورت شعاری به خود نگرفته است.
امین تارخ| شوذب | معصومیت از دست رفته | سال تولید: 1382
در میان کارهای مرتبط با عاشورا، سریال «معصومیت از دست رفته» و نقش‌آفرینی امین تاریخ در نقش اصلی آن یعنی شوذب طعم و مزه ویژه‌تری دارد. شوذب در شهر کوفه خزانه‌دار دولت امویان است که دل به ماریای مسیحی بسته است. چالش‌های درونی او اما زمانی اوج می‌گیرد که پای یک زن یهودی به نام حمیرا هم به دنیایش باز می‌شود و حالا او میان دو معشوق سرگردان شده. آنچه اما این روایت عاشقانه را ارزش مضاعف بخشید، تلاش میرباقری برای بازنمایی سرانجام کاراکتری است زمانی در واقعه عاشورا، پایش لغزیده و تصمیم به سکوت گرفته بود! بخش عمده‌ای از ماندگاری شخصیت «شوذب» را باید وام‌دار ماندگاری سریال «معصومیت از دست رفته» بدانیم. سریالی که داود میرباقری در اوج هنرمندی آن را نوشت و کارگردانی کرد.
حسین یاری| حیدر | شب دهم | سال تولید: 1380
«شب دهم» به کارگردانی حسن فتحی را میتوان یکی از محبوب‌ترین سریال‌های مناسبتی تلویزیون طی چهاردهه گذشته دانست که حسین یاری در آن یکی از ماندگارترین نقش‌آفرینی‌هایش را در قالب شخصیت «حیدر» به یادگار گذاشت. مرام و مسلک لوتی «حیدر» را میتوان مهمترین مشخصه‌اش دانست. همان مرام و مسکلی که میتوان رگه‌هایی از آن را در دیگر کارهای تلویزیونی حسن فتحی هم رصد کرد. حیدر در یک بازی شرط‌بندی، ناگزیر می‌شود برای دزدی وارد عمارتی قجری شود اما آنچه به پای این شرط می‌بازد، دل‌ش است! او دل‌داده دختری از خاندان قاجار می‌شود. شخصیت حیدر همه چیز برای ماندگاری در حافظه مخاطب دارد. از منش مردانه‌اش گرفته تا کنش قهرمانانه‌اش. به‌خصوص که او سرانجامی تراژیک هم در داستان پیدا می‌کند و همین ویژگی‌ها در کنار هم جایگاهی رفیع در حافظه جمعی مخاطبان سیما به او بخشیده است.
کتایون ریاحی| فخرالزمان | شب دهم | سال تولید: 1380
«فخرالزمان» دختری بود برخاسته از خاندان قجری که البته هنوز دل در گروی مردانگی‌های پدر دارد و به همین دلیل وقتی با پافشاری یک خواستگار از جماعت رعیت مواجه می‌شود، با او شرط می‌کند 10 شب محرم را تعزیه برپا کند تا پاسخ مثبت بگیرد. فخرالزمان به معنای واقعی میان آنچه در واقعیت تجربه کرده و آنچه در حقیقت به آن باور دارد، سرگردان است. او معنای خوبی و بدی را درک می‌کند اما در چارچوب زندگی واقعی، گرفتار باورهای غلط عمه‌اش تاج‌الملوک شده و همین او را دچار تناقض‌های کرده است. فخرالزمان در روایت «شب دهم» جایگاهی به‌شدت دراماتیک دارد؛ دختری که در کودکی پدر تعزیه‌خوان خود را از دست داده و حالا تمام عشق کودکی‌اش را در جوان عاشق‌پیشه‌ای پیدا می‌کند که برای احیای تعزیه‌ای که او به‌آن دل‌بسته است، جان می‌دهد.
پرویز فلاحی‌پور | یاور | شب دهم | سال تولید: 1380
یکی از بهترین بازیگران نقش‌های فرعی در سریال‌های تلویزیونی همین پرویز فلاحی‌پور است و یکی از درخشان‌ترین نقش‌آفرینی‌هایش هم همین کاراکتر «یاور» در «شب دهم» بود. مسیری را که حیدر در داستان این سریال طی می‌کند، بدون حضور همراه هم‌دلی همچون یاور، حتما ناتمام می‌ماند. هرچند یاور در زندگی شخصی خود چالش‌هایی دارد و دل‌بسته زنی است که هنوز سایه بدبختی بر سرش سنگینی می‌کند، با این همه اما پای «رفاقت» می‌ایستد. چالش اصلی این شخصیت در طراحی داستان «شب دهم» برخاسته از همان مرام و مسلکی است که حسن فتحی در بسیاری از آثار خود تلاش به بازگشت به آن داشته است. آنچه در پایان‌بندی تراژیک داستان «شب دهم» نقشی کلیدی داشت، تصمیم یاور برای زیر پا نگذاشتن آیین مردانگی بود. او در لحظه آخر، تن به قتل رفیق نداد و جان خودش را به پای حفظ حرمت این رفاقت، داد. به همین دلیل هم یاور هنوز در حافظه مخاطبان سیما ماندگار است.
فریبرز عرب‌نیا | مختار | سریال: مختارنامه | سال تولید:1388
یکی از چالش‌ها میان موافقان و مخالفان سریال «مختارنامه» اتفاقا درباره این مسئله است که کاراکتر به نمایش درآمده از مختار در این سریال چقدر مطابق با مستندات تاریخی است، اما اگر این وجه را کنار بگذاریم، از منظر دراماتیک باید اذعان کنیم که این شخصیت در متن داستان سریال، همه ویژگی‌های یک قهرمان را دارد. نمی‌توان از تأثیر بازپخش چندباره و هرساله سریال گذشت اما آنچه فراتر از این تکرار باعث ماندگاری کاراکتر مختار در حافظه مخاطبان سیما شده است، علاوه‌بر قدرت بازیگری فریبرز عرب‌نیا، قدرت داود میرباقری در خلق این شخصیت است.
رضا رویگری | کیان | مختارنامه | سال تولید: 1388
کیان یکی از سرداران ایرانی است که به قیام مختار می‌پیوندد تا بتواند انتقام خون امام حسین(ع) را از اشقیای کربلا بگیرد. طبیعتا هم اصلی‌ترین ویژگی‌اش در کنار مرام مردانگی، تعهد و پایبندی‌اش به پیمانی است که با مختار بسته است. او خانواده‌اش را در مسیر این پایبندی از دست می‌دهد اما از آرمانش کوتاه نمی‌آید. داود میرباقری در طراحی کاراکتر کیان در فیلمنامه «مختارنامه» توجه ویژه‌ای برای بازنمایی سهم ایرانیان از فرهنگ عاشورا داشته و بیراه نیست اگر همین ویژگی را هم باعث برقراری ارتباط ویژه مخاطبان ایرانی با این شخصیت بدانیم. شخصیتی که فارغ از واقعیت تاریخی، حضور نمادین تأثیرگذاری در وقایع سریال دارد.
فرهاد اصلانی| عبیدالله بن زیاد | مختارنامه | سال تولید:1388
فرهاد اصلانی با توانمندی ویژه خود، به خوبی توانسته است تصویر سیاست‌مدار، باکیاست و در عین حال فریبکار را از عبیدالله بن‌زیاد ارائه کند. او در مسیر مبارزه با آنچه «فتنه حسین» می‌خواند، از هیچ وسیله‌ای چشمپوشی نمی‌کند و مصداق بارز توجیه وسیله برای رسیدن به هدف است! به همان اندازه که نمی‌توان قدرت‌مندی متن داود میرباقری و طراحی درست شخصیت را در ماندگاری این کاراکتر نادیده گرفت، نباید بر هنرمندی فرهادی اصلانی هم چشمپوشی کرد. قدرت او در اجرای دقیق و درست این نقش، تأثیر ویژه‌ای بر ماندگاری‌اش داشته است.
رضا کیانیان| عبدالله بن زبیر | مختارنامه | سال تولید: 1388
رضا کیانیان از آن بازیگرانی است که قدرت بالایی در مال خود کردن یک کاراکتر دارد و این همان کاری است که در فرآیند خلق عبدالله بن زبیر هم انجام داده است. او در تعامل با داود میرباقری، تصویر تام و تمام از یک عالم بی‌عمل که مست قدرت است، ارائه کرده است. عوامل بسیاری را میتوان درباره ماندگاری این شخصیت در حافظه مخاطبان فهرست کرد اما در کنار مسائل تکنیکی مانند شخصیت‌پردازی در فیلمنامه، گریم و مهمتر از همه قدرت بازیگری کیانیان، آنچه بیشتر از همه در این ماندگاری موثر بوده است، درک مخاطب امروز، از چنین سوءاستفاده‌گرانی است که گویی هنوز هستند!
پست های مشابه :
سریال‌های که بی سروصدا وارد پلتفرم‌ها شدند | ازشهرزاد تا شوق پرواز و خانه به دوش
یک اتفاق عجیب در آستانه ماه محرم | حذف «مختارنامه» از برنامه‌های مناسبتی تلویزیون
اتفاق عجیبی که در نظرسنجی سایت شبکه آی‌فیلم افتاد | نبرد مخالفان و موافقان پخش «مختارنامه»
درهیاهوی پخش شدن یا پخش نشدن از تلویزیون اتفاق افتاد | «مختارنامه» به نماوا آمد
