عمر توقیف فیلمهای سینمایی در کشور ما به قدمت خود سینما است، ربطی به دوره خاصی هم ندارد. تا امروز فیلمهایی که از محاق بیرون آمدهاند و در معرض قضاوت عموم قرار گرفتهاند این سوال را پیش میآورد که اصال هدف چه بوده که جلوی نمایش یک فیلم گرفته شده و حاال که نمایش عمومی دارد چه ضرری داشته؟
به گزارش فیلم‌نیوز، دیروز در بخش اول پرونده مرور فیلمهای توقیفی بخشی از فیلمهایی که از ابتدای دهه شصت به محاق رفته‌اند را مرور کردیم و امروز سراغ بخش دیگری از این فیلم‌ها می‌رویم
بانو | داریوش مهرجویی | 1370
درباره فیلم: داریوش مهرجویی «بانو» را سال 1370 کارگردانی کرد. درباره زنی مهربان که هم از همسرش زخم می‌خورد و هم نتیجه محبت‌ها و انسانیتش را به بدترین شکل می‌بیند.
دلایل توقیف: این فیلم هفت سال در محاق ماند. مهرجویی در این فیلم نگاهی نمادین به جامعه داشت که خیلی زود تعابیر فرامتنی از آن بیرون کشیده شد. می‌گویند نوع نگاه فیلم به قشر فرودست و مستضعف و وجود صحنه‌هایی از رقص و آواز این فیلم را به مدت هفت سال در صف انتظار اکران قرار داد.
سرنوشت عوامل بعد از توقیف: بیتا فرهی، بازیگر نقش اصلی این فیلم بعد از «هامون» به یکی از بازیگران مطرح سینما تبدیل شده بود و نقش اصلی این فیلم هم بود. با این حال اگر فیلم همان زمان به نمایش در می‌آمد موفقیتی در امتداد آثار قبلی قلمداد می‌شد.
سرانجام فیلم: پاییز سال 77 «بانو» با اندکی تغییر به پرده سینماها آمد. برخی منتقدان از فیلم استقبال کردند برخی اما آن را نپسندیدند. این فیلم خیلی زود با واکنش اعتراضی روزنامه‌های ارزشی آن دوران روبه‌رو شد. فیلم اما روی اکران ماند و فروش معقولی داشت.
نقاب|کاظم راست‌گفتار | 1386
درباره فیلم: فیلمی که امضای پیمان قاسم‌خانی را به‌عنوان فیملنامه‌نویس بر پای خود دارد، بی‌شک نیمی از مسیر کسب امتیازات لازم برای جذب مخاطب را پیموده است! فیلم سینمایی «نقاب» را هرچند کاظم راست‌گفتار کارگردانی کرده است اما بی‌تردید باید بار اصلی اعتبار داستانی و ایده محوری آن را از آن قاسم‌خانی دانست. فیلم از نظر ترکیب بازیگران به‌واسطه حضور امین حیایی و پارسا پیروزفر، شانس بسیار بالایی برای فروش در اکران عمومی داشت.
دلایل توقیف: «نقاب» از جنجالی‌ترین تولیدات سینمای ایران در سال 86 بود، فیلمی که هرچند توانست رنگ پرده را به خود ببیند اما بلافاصله با اعتراضاتی همراه شد. در واکنش به این اعتراضات هم بود که وزارت ارشاد در اقدامی نادر بیانه‌ای منتشر و به دلیل اکران این فیلم از «ملت شریف و آزاده ایران» عذرخواهی کرد! جالب اینکه فیلمنامه جسورانه قاسم‌خانی، در اوج محافظه‌کاری توسط راست‌گفتار کارگردانی شده بود.
سرنوشت عوامل بعد از توقیف: واقعیت این است که «نقاب» از معدود فیلمهای توقیفی سینمای ایران است که پایین کشیده شدن‌ش از پرده سینماها، تأثیر چندانی بر کارنامه عوامل نداشت اما قاچاق آن و توزیع غیررسمی نسخه‌ای از آن، با اعتراض رسمی عوامل فیلم همراه شد که معتقد بودند سرمایه‌شان از بین رفته است.
سرانجام فیلم : جواد شمقدری در روزهای اکران «نقاب» هنوز مدیر سینمایی نبود و در همین جایگاه به شدت از فیلم انتقاد کرد و جزو حامیان عذرخواهی ارشاد بابت اکران این فیلم هم بود، اما زمانی که خود رئیس سازمان سینمایی شد، مجوز عرضه فیلم آن هم بدون سانسور را در شبکه نمایش خانگی صادر کرد!
سنتوری| داریوش مهرجویی | 1385
درباره فیلم: روایت داریوش مهرجویی از سرنوشت یک «ستاره» که گرفتار اعتیاد می‌شود، می‌توانست سرنوشتی طبیعی‌تر از آنچه برای فیلم «سنتوری» رقم خورد پیدا کند. فیلمی که مهرجویی آن را در یکی از دوران‌های اوج فیلمسازی‌اش و بعد از فیلم تحسین‌شده «مهمان مامان» کارگردانی کرد و همه چیز حکایت از آن داشت که حساب ویژه‌ای بر روی آن باز کرده است. ترکیب بازیگران، فضای موزیکال و البته صراحت در بیان یک معضل تلخ، از ویژگی‌هایی بود که می‌توانست پشتوانه فیلم در اکران عمومی باشد.
دلایل توقیف: شاید باور نکنید اما هیچ کس به‌صورت رسمی دلیلی را برای توقیف «سنتوری» اعلام نکرد. برخی گمانه‌زنی‌ها ناظر بر اسم کاراکتر اصلی و پوشش او در برخی سکانسهای فیلم بود که این عوامل را موجب توقیف فیلم می‌دانستند، به‌خصوص که اسم اولیه فیلم هم «علی سنتوری» بود و بعدها با ممیزی ارشاد به «سنتوری» تغییر پیدا کرد.
سرنوشت عوامل بعد از توقیف : کافی است نگاهی به آثار داریوش مهرجویی، پس از بحران «سنتوری» بیندازید تا متوجه شوید تبعات این برخورد با فیلم، چه تأثیری بر کیفیت فیلمسازی یکی از بهترین کارگردانان سینمای ایران به لحاظ روحی گذاشته است. تهیه‌کننده این فیلم فرامز فرازمند بود که براثر سکته از دنیا رفت و داریوش مهرجویی صراحتا اعلام کرد او از غم «سنتوری» دق کرده است!
سرانجام فیلم: فیلم «سنتوری» ابتدا و در همان روزهای داغ مجادله برسر دلایل توقیفش، قاچاق شد و بسیاری نسخه بدون سانسور آن را دیدند اما بعدها هیچ‌گاه فیلم به‌صورت رسمی روی پرده نرفت و تنها نسخه‌ای از آن در شبکه نمایش خانگی عرضه شد.
از رئیس جمهور پاداش نگیرید| کمال تبریزی | 1387
درباره فیلم: «پاداش» که بعدها «از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید» اکران شد براساس فیلمنامه رضا مقصودی و محمد رحمانیان ساخته شد. ماجرای فیلم درباره یکی از مدیران ارشد است که به صورت اتفاقی به حج می‌رود و در این سفر با اتفا‌هایی روبه‌رو می‌شود که او را با معنای جدیدی در زندگی مواجه می‌کند.
دلایل توقیف: در آستانه جشنواره بیست‌و‌هشتم فیلم فجر زمزمه‌هایی مبنی بر توقیف فیلم به گوش می‌رسید تا این که چند روز بعد رسما وزیر ارشاد وقت این خبر را تائید کرد. درست در روز سه شنبه ۲۹ دی سال 88 فیلم توقیف شد. آن زمان اعلام شد که وقتی فیلمی معیارها و موازین ارزشی را رعایت نکند، قطعا توقیف می‌شود. بعدها اعلام شد که فیلم نیاز به اصلاحات و حتی فیلمبرداری مجدد دارد چون به اعمال و مناسک حج توهین کرده است. این فیلم 7 سال در توقیف بود.
سرنوشت عوامل بعد از توقیف : حسن معجونی با اینکه پیشتر هم در چند فیلم حضور پیدا کرده بود اما در «پاداش» نقش بسیار مهمی داشت و می‌توانست به واسطه آن دیده شود. با توقیف فیلم، معجونی یک سال بعد با سریال «مسافران» رامبد جوان بیش از پیش شناخته شد.
سرانجام فیلم: در نهایت چند صحنه فیلم مجددا فیلمبرداری شد، برخی دیالوگها حذف شدند و برخی صحنه‌ها بیرون کشیده شدند. فیلم نهایتا سال 1394 با نام «از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید» اکران شد و فروش زیادی هم نداشت.
خانه پدری| کیانوش عیاری | 1389
درباره فیلم: کیانوش عیاری روایت می‌کند که زمانی در نشست مشترک با یکی از مسئولان ارشد نیروی انتظامی، این گزاره از سوی آن مسئول مطرح می‌َشود که فیلمسازان باید با صراحت سراغ معضلات اجتماعی بروند. عیاری براساس همین دعوت، ایده ساخت «خانه پدری» را با مسئولان ناجا مطرح می‌کند و فیلم با حمایت «ناجی هنر» به سرانجام می‌رسد. ترکیب بازیگران و داستان ملتهب، اصلی‌ترین برگ‌برنده‌های «خانه پدری» برای ارتباط با مخاطب بودند.
دلایل توقیف: همان زمان که ساخت فیلم «خانه پدری» به پایان رسید، مسئولان ناجی‌هنر تبدیل به اولین معترضان آن شدند و به‌عنوان سرمایه‌گذار تصمیم به عدم اکران آن گرفتند. مسئولان سینمایی وقت هم در این مسئله با آن‌ها هم‌داستان بودند و استدلال مشترک هر دو طرف هم خشونت بالا و عریان فیلم به‌ویژه در سکانسهای افتتاحیه بود. البته جریان معترض دیگری هم با وجوه نمادین فیلم زاویه پیدا کردند و مفاهیمی عجیب و غریب درباره نسبت مفهوم خانه پدری با کشور و نظام را به فیلم الصاق کردند!
سرنوشت عوامل بعد از توقیف :کیانوش عیاری، نه یک بار، که برای سه بار، توقیف فیلم «خانه پدری» را تجربه کرد. فیلم ابتدا از حضور در فجر بازماند و بعد در دو نوبت، اکران عمومی آن با پایین کشیدن فیلم از پرده متوقف شد. عیاری البته باتجربه‌تر از آن بود که عقب‌نشینی کند و اتفاقا در گام بعدی «کاناپه» را ساخت که آن هم تا همین امروز در توقیف است!
سرانجام فیلم: فیلم «خانه پدری» قاچاق شد! نسخه باکیفیت فیلم، آن هم بدون سانسور و ممیزی‌هایی که وزارت ارشاد مدنظر داشت، به دست مخاطبانش رسید!
آشغال‌های دوست‌داشتنی | محسن امیریوسفی | 1391
درباره فیلم: محسن امیریوسفی این فیلم را سال 1391 در رابطه با حال و هوای دوران انتخابات سال 1388 ساخت.
دلایل توقیف: «آشغال‌های دوست داشتنی» تنها فیلم توقیفی است که ارجاعات بسیار واضح و مستقیمی به حوادث سال 1388 دارد. این فیلم روایت یک مادر است که دخترش در جریان درگیری‌های سال 1388 دستگیر شده و حال مادر از سوی یکی از دوستانش ترغیب می‌شود تا برای آنکه دخترش بیش از این به دردسر نیفتد، تدبیری بیاندیشد. امیریوسفی هم در دولت احمدی نژاد و هم در دوره روحانی بارها تلاش کرد تا فیلم اکران شد اما این اتفاق نیفتاد.
سرنوشت عوامل بعد از توقیف : عوامل فیلم همگی جزو بازیگران شناخته شده بودند اما نگرانی از این بابت وجود داشت که فیلم بعد از گذشت سالها بیات شود و دیگر جذابیت نداشته باشد اما ساختار جذاب آن مانع از این شد که قدیمی به نظر برسد.
سرانجام فیلم: فیلم تا سال 1397 در توقیف ماند و بالاخره مجوز اکران گرفت.
عصبانی نیستم| رضا درمیشیان | 1392
درباره فیلم: «عصبانی نیستم« در جشنواره سی‌ودوم فجر رونمایی شد. این فیلم 17دقیقه کوتاه‌تر از نسخه اولیه بود. داستان فیلم درباره دانشجوی ممتازی به اسم نوید بود که به علت فعالیت‌های سیاسی از دانشگاه اخراج شده بود و حالا مشکلات اقتصادی هم مانعی دیگر بر سر راهش به حساب می‌آمد.
دلایل توقیف: «عصبانی نیستم» از همان زمان نمایش در جشنواره فجر مورد غضب قرار گرفت. بعد از جشنواره فجر برای اکران دورخیز کرد. حتی قرارداد آن در سرگروه سینما آفریقا ثبت شد و قرار بود شهریور سال 93 روی پرده برود. با این‌حال کمیسیون فرهنگی مجلس طی نامه‌ای از سازمان سینمایی خواست فیلم اکران نشود. وزیر وقت ارشاد اعلام کرد «عصبانی نیستم» تا اعمال اصلاحیه‌ها اکران می‌شود. فحوای کلی حرف مخالفان این بود که «عصبانی نیستم» سیاه‌نمایی می‌کند و حامی جریان به اصطلاح فتنه است.
سرنوشت عوامل بعد از توقیف :نوید محمدزاده خوش‌شانس بود که بازی‌اش در «عصبانی نیستم» لااقل توسط سینمایی‌ها دیده شد. اگر این اتفاق رخ نمی‌داد استعدادی که توسط درمیشیان کشف شده بود، برای مدتی بلااستفاده باقی می‌ماند. محمدزاده به خاطر حواشی پیش آمده، سیمرغ‌اش در جشنواره را از دست داد اما توانایی‌اش در اذهان ثبت شد.
سرانجام فیلم : نهایتا اردیبهشت سال 1397 در سینماها اکران شد و 3 میلیارد تومان هم در آن سال فروخت.
قاتل و وحشی| حمید نعمت‌الله | 1398
درباره فیلم: این تازه‌ترین فیلم در فهرست حسرت‌های بلندبالای سینمای ایران برای عبور از کابوس توقیف است! حمید نعمت‌الله در ادامه فیلمسازی در قالب علایق ویژه سینمایی‌اش، زمانی که تصمیم گرفت تجربه‌ای متفاوت در زمینه فیلمسازی در قالب ژانر را در کارنامه خود ثبت کند، سراغ «قاتل و وحشی» رفت تا آن را در ژانر وحشب به سرانجام برساند. فیلم از نظر ترکیب بازیگران و طعم و مزه متفاوتش، حتما ظرفیت بالایی برای ارتباط با مخاطبان دارد.
دلایل توقیف: اولین بار زمانی که فیلم نعمت‌الله از سوی هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر در سال 98 مردود شد و نتوانست به ترکیب فیلمهای اصلی جشنواره راه پیدا کند، زمزمه توقیف آن مطرح شد. البته همان سال برخی اعضای هیأت انتخاب، اعلام کردند دلیل عدم انتخاب فیلم، صادر نشدن پروانه نمایش برای آن بوده است. خشونت بالای فیلم و حضور لیلا حاتمی در آن با سر تراشیده، اصلی‌ترین دلایلی است که تا به امروز برای توقیف فیلم مطرح شده است.
سرنوشت عوامل بعد از توقیف : هنوز زود است درباره تأثیر وضعیت امروز «قاتل و وحشی» بر کارنامه عوامل و به‌خصوص کارگردانش نظر قطعی بدهیم اما آنچه مشخص است، حمید نعمت‌الله این روزها دیگر دل و دماغ سابق را برای فیلمسازی ندارد و به نظر می‌رسد تا زمان تعیین تکلیف این فیلم، بعید است گام تازه‌ای در این راستا بردارد.
سرانجام فیلم: هنوز سرنوشت «قاتل و وحشی» معلوم نیست و روح‌الله سهرابی مدیرکل عرضه و نمایش سازمان سینمایی در موضعی رسمی اعلام کرده است اکران این فیلم نیاز به یک تصمیم ویژه حاکمیتی دارد.
قاتل و وحشی هعییییی
خبری ازش میاد و میره
هیچکیم پیگیره جدیش نیست