این روزها فیلم«ابلق» با فروش خوبی در سینماهای ایران در حال اکران است، فیلمی که داستان آن حول یک موضوع داغ اجتماعی یعنی ماجرای تعرض و تجاوز استوار شده. در سینمای ایران فیلمها و سریالهای مختلفی با این موضوع ساخته شدهاند.
به گزارش فیلمنیوز ،تجاوز و تعرض سوژه مهم بسیاری از فیلمها و سریالهای دنیا است. درست است که به دلیل برخی خط قرمزها در کشور ما، معمولا کارگردانها با حساسیتهای ویژهای سراغ این سوژهها میروند و اکثرا هم ماحصل تلاششان با حواشی زیادی روبهرو میشود اما با این حال در سینما، تلویزیون و شبکه خانگی، فیلمها و سریالهای مختلفی در این باره ساخته شده. درحال حاضر فیلم «ابلق» به کارگردانی نرگس آبیار که اخیرا روی پرده رفته، روی سوژه تعرض بنا شده است. به بهانه این فیلم، دست روی ده فیلم مهم سینمای ایران با موزو تجاوز و تعرض رفتهایم و درباره اینکه هرکدام از چه منظری به این مسئله پرداختهاند نوشتهایم. لازم به ذکر است فیلمهایی مثل «آدمبرفی»، «هفتونیم»، «رخ دیوانه»، «باغ فردوس ساعت پنج بعدظهر» و … یا سریالهایی مثل «خسوف»، «رهایم نکن»، «ممنوعه»، «دل» و … هم جزو این آثار مهم هستند.
ابلق| نرگس آبیار| 1399
نرگس آبیار بعد از ساخت چهار فیلم، اینبار موضوع اصلی اثرش را تعرض خانوادگی گذاشته است. داستان فیلم در یک محله فقیرنشین در حومه شهر رخ میدهد. زنی ساده و زیبا که با همسر و فرزندش زندگی میکند و تمام تلاشش کمک به اقتصاد خانواده است، در خانه خودش مورد تعرض شوهر خواهرشوهرش قرار میگیرد. نرگس آبیار این فیلم را در شرایطی ساخت که جنبش میتو شکل گرفته بود و بسیاری از زنان قصد داشتند سکوت در برابر تجاوزها و تعرضها را تمام کنند و برای افشاگری به میدان بیایند. آبیار در «ابلق» درواقع روی این مسئله تاکید کرده است که در هنگام بروز چنین مسئلهای هم سکوت میتواند آسیب زننده باشد و هم افشاگری. این فیلم در سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت و سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به دست آورد و درحال حاضر هم روی پرده سینماهاست.
جاده قدیم | منیژه حکمت | 1396
منیژه حکمت در فیلم «جاده قدیم» زنی قدرتمند را هم به لحاظ جایگاه شغلی و هم شان خانوادگی با مسئله تجاوز روبهرو میکند. در این فیلم متجاوز مشخص نیست. فقط میدانیم زنی به نام مینو که رئیس یکی از شعبات بانک است و وسط شلوغیهای شب عید برای رسیدن به خانه سوار ماشینی میشود اما به مقصد نمیرسد و نهایتا درحالی پیدا میشود که مورد تجاوز قرار گرفته و به لحاظ روحی و جسمی بسیار آسیب دیده است. از اینجا به بعد فیلم به تغییر حالات روحی و روانی زن بعد از تجاوز و چگونگی مواجهه درست با چنین فردی اشاره دارد. »جاده قدیم» سومین فیلم منیژه حکمت بعد از «زندان زنان» و «سه زن» است. برخی منتقدان در زمان اکران، این فیلم را برای حکمت یک عقبگرد دانستند.
فروشنده | اصغر فرهادی| 1394
«فروشنده»، فیلم مهم اصغر فرهادی که جواید مهمی از جمله اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی و دو جایزه بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر را از جشنواره کن به دست آورد هم درباره تجاوز است. زن و شوهری جوان خانهای قدیمی را اجاره میکنند و درست همان شب اول، رعنا در حمام خانهاش مورد تعرض مردی مسن قرار میگیرد. همسرش عماد که از قشری فرهنگی است سعی میکند این مسئله را بدون دخالت پلیس و بدون اینکه کسی متوجه ماجرا بشود حل کند اما شکسته شدن این حریم، آنقدر اثر منفی روی ذهنش میگذارد که نمیتواند به راحتی زندگی بگذراند. تغییر رویه میدهد و بالاخره متعرض را شناسایی میکند و علیه او عصیان میکند.
مستانه| محمدحسین فرحبخش| 1393
محمدحسین فرحبخش سال 1393 در سومین فیلمش سعی کرد به برخی مشکلات در پشت پرده سینما بپردازد. داستان فیلم درباره زنی سوپراستار به نام مستانه با بازی سحر دولتشاهی بود. او توسط معلم خصوصی خواهرش مورد تجاوز قرار میگرفت. این ستاره سینما با اینکه بسیار سرشناس است اما نمیتواند به خاطر شرایط حاکم بر جامعه از حقوق خودش دفاع کند و دست آخر به خاطر علنی کردن این ماجرا موقعیت شغلیاش را هم از دست میدهد. «مستانه» با اینکه سوژه مهمی داشت اما به دلیل پرداخت نامناسب تا حدودی شعارگونهاش نتوانست آنطور که باید محبوبیت به دست بیاورد.
هیس دخترها فریاد نمیزنند| پوران درخشنده| 1391
پوران درخشنده در سال 1391 دست روی مسئلهای بسیار مهم آزار جنسی کودکان گذاشت و پرده از این مسئله برداشت که آزار و اذیتهای اینچنینی در دوران کودکی میتواند باعث بروز آسیبها مشکلات جدی در بزرگسالی افراد شود و اثرش هیچوقت کمرنگ نمیشود. ماجرا از شب عرسی دختری به نام شیرین شروع میشود. او درحالیکه لباس عروسی پوشیده با شنیدن صدایی از خانه سرایدار خانه به یاد صحنه تجاوزی میافتد که در هشت سالگی تجربهاش کرده و تلاش میکند کودک را نجات دهد. به همین دلیل هم نه تنها عروسیاش بهم میخورد که به جرم قتل دستگیر میشود. «هیسدخترها فریاد نمیزنند» در جشنواره سیویکم سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به دست آورد. از این جهت که در جامعه جریانساز شد جزو فیلمهای مهم سینما به حساب میآید.
پریناز| بهرام بهرامیان | 1389
بهرام بهرامیان در فیلم «پریناز» روی تبعات یک تجاوز دست گذاشته است. داستان درباره دختربچهای به نام پریناز است که زاده تجاوز مردی عقبمانده ذهنی به مادرش است. پریناز ابتدای فیلم شاهد تجاوز مردی در حمام خانهشان به مادرش است و بعد هم شاهد سقوط و خودکشی مادرش از پشتبام. هیچکس حاضر به پذیرش او نیست و خاله متعصبش هم او را حرامزاده میداند و با او بسیار بد رفتار میکند. با ورود این دختر به آن محله کمکم اتفاقهای خوبی رخ میدهد و همه او را شفابخش میدانند و دورش جمع میشوند. درواقع فیلم در پی تبیین این مسئله است که باورهای مردم درباره هر مسئله تابع شرایط است و میتواند بسیار سریع تغییر کند و ثباتی در این امر وجود ندارد. این فیلم تا سالها توقیف بود و نهایتا سال 1396 اکران شد.
من مادر هستم| فریدون جیرانی | 1389
در فیلم «من مادر هستم» فریدون جیرانی ماجرای فیلمش را در خانوادهای بیسروسامان و درحال فروپاشی روایت میکند. زن و شوهری که باهم اختلاف دارند و دختر خانواده به دلیل تنهایی زیاد به دوست خانوادگیشان که او را عمو خطاب میکند پناه میبرد و در شرایطی که هردو مواد مصرف کردهاند و حالت طبیعی ندارند، توسط او مورد تجاوز قرار میگیرد. دختر که هضم این مسئله برایش سخت است او را میکشد و به سادگی تبدیل به یک قاتل میشود. آنهم در شرایطی که از او باردار شده است. «من مادر هستم» جزو پرحاشیهترین فیلمهای سینمای ایران است و زمان اکران با اعتراضهای فراوانی روبرو شد.
عصر جمعه | مونا زند حقیقی| 1384
شخصیت اصلی فیلم «عصر جمعه» به کارگردانی مونا زند حقیقی زنی به نام سوگند است که در میانسالی ماجرایی را از گذشته روایت میکند. اینکه یک عصر جمعه در شانزده سالگی وقتی از باغ برمیگشتهاند، عمویش به او تجاوز میکند و پسرش ثمره همان اتفاق است. پدر سوگند بدون آنکه دلیل حاملگی او را بداند او را از خانه بیرون میکند و سوگند به ناچار به تهران میآید و به زندان میافتد و خلاصه به تنهایی بچه را بزرگ میکند. پسر وقتی متوجه میشود نامشروع است دست به اعمال خلاف میزند و به کانون اصلاح و تربیت میافتد. این فیلم تا سالها مجوز اکران نداشت و نهایتا به شکلی محدود اکران و سپس وارد شبکه نمایش خانگی شد. «عصر جمعه» سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول را از بیستوچهارمین جشنواره فیلم فجر بهدست آورد.
سگکشی| بهرام بیضایی| 1378
«سکگشی» در کارنامه بهرام بیضایی فیلم مهمی به حساب میآید. در این فیلم ماجرا روی تلاشهای زنی به نام گلرخ برای راضی کردن طلبکارهای همسرش پیش میرود. او با تکتک طلبکارها وارد معامله میشود تا رضایت بگیرد. همه تحقیرها و توهینها را تحمل میکند اما در میانه راه مورد تجاوز قرار میگیرد. او که وجودش را در این راه میبازد رفتهرفته از زنی ساده تغییر وضعیت میدهد و دست آخر متوجه میشود تمام این نقشهها زیر سر همسرش بوده تا با خیال راحت به زندگیاش سروسامان دهد. «سگکشی» در جشنواره فجر برنده سیمرغ بهترین فیلم مردمی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش مکمل و بهترین طراحی صحنه شد.
قیصر| مسعود کیمیایی| 1348
یکی از مهمترین فیلمهایی که در سینمای ایران با موضوع تجاوز ساخته شده، «قیصر» است؛ دومین فیلم کارنامه مسعود کیمیایی که سال 1348 ساخته شد و توانست مسیر سینمای ایران را تغییر دهد. ماجرای فیلم درباره تجاوز به دختری به نام فاطی توسط کریم آبمنگل است. فاطی بعد از اینکه مورد تجاوز قرار میگیرد تصمیم به خودکشی میگیرد اما قبل از خودکشی نامهای برای مادر و برادرانش مینویسد و ماجرا را شرح میدهد. برادرش فرمان که قسم خورده دست به چاقو نبرد بدون سلاح پی انتقام میرود و توسط برادران آبمنگل کشته میشود. حالا این قیصر، برادر دوم است که از جنوب برمیگردد و پاشنه ور میکشد تا انتقام بگیرد.