«بدون شرح» از جمله سریالهای کمدی تلویزیون است که هنوز هم بعد از بارها بازپخش، از جذابیت آن کم نشده. مجموعه شرایط از انتخاب بازیگران گرفته تا سوژهها و شخصیتها و موقعیتهای کمدی و تکهکلامهای بامزه آن، همگی باعث شد ابتدای دهه هشتاد، تبدیل به یکی از مجموعههای شبانه موفق تلویزیونی شود. به بهانه بازپخش این سریال از شبکه آیفیلم مروری داریم بر دلایل موفقیت آن.
به گزارش فیلمنیوز، «زیر آسمان شهر»، «پاورچین» و «بدون شرح» جزو کمدیهای شبانه موفق تلویزیونی بودند که در ابتدای دهه هشتاد مخاطبان زیادی را پای تلویزیون نشاندند و هرسه هنوز در ذهن مخاطبان ماندهاند.
درخشش فتحعلی اویسی | یکی از دلایل موفقیت سریال «بدون شرح»، بازی زندهیاد فتحعلی اویسی در نقش آقای کاووسی بود. اویسی تا قبل از سال 1378 و بازی در نقش سرهنگ سپهر، معمولا به خاطر بازی در نقشهای جدی و منفی شناخته میشد. «مومیایی3» مقدمهای شد برای ورود این بازیگر به عرصه کمدی؛ موفقیتی که باعث شد محمدرضا هنرمند از او برای سریال «کاکتوس» هم دعوت به همکاری کند. او با ظاهری بسیار جدی و رسمی، بدون اینکه لبخندی روی لب داشته باشد حرفهایی میزد و حساسیتهایی به خرج میداد که بخش مهمی از بار کمدی این سریال را به دوش میکشید. اوج هنرنمایی فتحعلی اویسی در عرصه کمدی با «بدون شرح» اتفاق افتاد؛ مدیرمسئول هفتهنامه شهرقشنگ که کوچکترین اطلاعی از روزنامهنگاری نداشت و مدام از به گل نشستن عنقریب کشتی روزنامه صحبت به میان میآورد. معمولا یا دعوا میکرد یا پیشنهادهای عجیب و غریب میداد یا از همه میخواست با کمترین خرج، کار را به سرانجام برسانند. صحبت کردنش به زبان عربی هم جزو نکات بسیار جذاب بازی او بود. کاووسی به یکی از ماندگارترین نقشهای فتحعلی اویسی تبدیل شد.
معرفی امیر جعفری | امیر جعفری تا قبل از سال 1380 در تئاتر بازیگر شناختهشدهای بود اما در نقش فرید سریال «بدون شرح» باعث شد تا بین مخاطب عام نیز شناخته شود و به شهرت برسد. بعد از آن بود که حضورش در سریالها بیشتر شد و جایگاهی قابل توجه به دست آورد. امیر جعفری در این سریال «بدون شرح»، نقش سردبیر مجموعه را داشت اما عملا کاری از پیش نمیبرد چون همهکاره روزنامه، پدر همسرش؛ آقای کاووسی بود که تمام دستورها از سمت او صادر میشد و کسی بدون اجازه او نمیتوانست آب بخورد. این روزنامه تیتراژ بالایی نداشت و کسی هم آن را نمیخرید چون بنا به گفتهی آقای کاووسی، همیشه مثل کشتی به گل نشسته بود. فرید سعی میکرد با شیرینزبانی خودش را پیش آقای کاووسی عزیز کند و از او امتیاز بگیرد اما در اکثر مواقع حرفش به جایی نمیرسید.
ردپای پیمان قاسمخانی | در دهه هفتاد و هشتاد ردپای پیمان قاسمخانی را میشد در اکثر اثار موفق کمدی دید. بخش مهمی از موفقیت «بدون شرح» هم به فیلمنامه آن برمیگشت که توسط پیمان قاسمخانی، سروش صحت، خشایار الوند، مهراب قاسمخانی، ریما رامینفر و حمید برزگر نوشته شده بود. قاسمخانی استاد خلق شخصیتهای کمدی ماندگار و همچنین تکهکلامها و موقعیتهای کمدی جذاب است و میشود تاثیر او را در خلق این شخصیتهای جذاب تحریریه شهرقشنگ دید. قاسمخانی چند سال بعد با همراهی همین تیم، سرپرستی نویسندگان مجموعه «کمربندها را ببندیم» را هم به عهده گرفت؛ سریالی که باز هم به یکی از کمدیهای موفق تلویزیون تبدیل شد.
برگ برنده مهدی مظلومی | مهدی مظلومی تا پیش از اینکه «بدون شرح» را به عنوان اثر مستقل کارگردانی کند در آثار موفقی مثل «ساعت خوش»، «این چند نفر» و «زیر آسمان شهر» کارگردان تلویزیونی بود. مهمترین اتفاق کارنامهاش با «بدون شرح» رقم خورد. این سریال به قدری مورد توجه قرار گرفت که به فصل دوم هم رسید. بلافاصله بعد از این مجموعه سراغ «بانکیها» رفت؛ سریالی که نتوانست موفقیت «بدون شرح» را تکرار کند. با این حال چند سال بعد در «کمربندها را ببندیم» بار دیگر موفق شد با همراهی تیم پیمان قاسمخانی، موفقیت دیگری را به ثبت برساند. «زندگی به شرط خنده»، «روزگار خوش حبیب آقا»، «لطفا دور نزنیم» و … از جمله آثار بعدی مظلومی بود که هیچکدام نتوانستند به عنوان اثری کمدی ماندگار شوند.
تکهکلامهای ماندگار | یکی از دلایل جذابیت مجموعه «بدون شرح»، تکه کلامهای جذاب شخصیتهای کاووسی و فرید بود. لحن صحبت کردن آقای کاووسی، اطلاعات ناقصی که از شعرها، ضربالمثلها و زبانهای مختلف داشت همگی باعث شد که این شخصیت در آن دوره بسیار مورد توجه قرار بگیرد. تکه کلامهای «دیجیتالم کجا بود؟»، «نمیدونم چیچی حافظا.»، «کشتی به گل نشسته»، «ولا غیر» و … آن زمان مدام توس مردم استفاده میشد. از طرف دیگر تکهکلامهای شخصیت فرید هم بسیار مورد توجه قرار داشت. بخصوص زمانی که «آقای کاووسی» را «آی کاووسی» ادا میکرد یا میگفت: « خوب چیزیه آقا، خوووووب.»
سریال «بدون شرح» به کارگردانی مهدی مظلومی با بازی فتحعلی اویسی، امیر جعفری، مریم سعادت، فلامک جنیدی، لیلی رشیدی، بیژن بنفشهخواه، محمود بصیری و … سال 1381 روی آنتن رفت و این روزها ساعت 16 و 24 از شبکه آیفیلم بازپخش میشود.