پرونده‌ای برای مهم‌ترین شخصیت‌های کارنامه آیدا پناهنده؛ از آقای صادقی تا ماهی | این آدم‌های نازنین

مرجان فاطمی | آیدا پناهنده این روزها به خاطر خلق دو شخصیت پیچیده و قابل‌تأمل به نام‌های ماهی و بهنام در سریال «در انتهای شب» بسیار مورد توجه قرار گرفته اما نکته قابل توجه اینجاست که خلق شخصیت‌های متفاوت و باورپذیر، جزو ویژگی‌های مهم کارنامه این کارگردان به حساب می‌آید. در آثاری که به کارگردانی پناهنده تولید شده همواره با شخصیت‌هایی مواجهیم که می‌توانیم وجوهی از خودمان را درونشان ببینیم. خبری از اغراق در آنها نیست و بسیار به شخصیت‌های واقعی دوروبرمان نزدیک هستند.

به گزارش فیلم‌نیوز، آیدا پناهنده سه فیلم تلویزیونی و چهار فیلم سینمایی کارگردانی کرده است و این روزها شاهد اولین سریال در کارنامه‌اش هستیم. او آثارش را براساس فیلمنامه‌های مشترکی به قلم خودش و همسرش ارسلان امیری می‌سازد و از این جهت به دور از قضاوت، کاملا همه‌جانبه به جزئیات شخصیت‌های زن و مرد آثارش نزدیک می‌شود. به بهانه موفقیت «در انتهای شب» مروری داریم بر مهمترین شخصیت‌هایی که توسط این کارگردان خلق شده است.

آقای صادقی | بیژن امکانیان | آبروی از دست رفته آقای صادقی | 1392

آیدا پناهنده پیش از تجربه کارگردانی فیلم سینمایی، چند فیلم تلویزیونی ساخته بود که یکی از مهمترین آنها «آبروی از دست رفته آقای صادقی» نام داشت؛ فیلمی که بسیار مورد توجه قرار گرفت و در چند جشنواره هم جایزه برد. این فیلم درباره مردی جاافتاده و مورد اعتماد به اسم آقای صادقی است که همسرش را از دست داده و حالا مجبور است برای ازدواج دخترش به تنهایی جهیزیه جور کند اما از آنجایی که ورشکسته شده اوضاع مالی‌اش به هم ریخته و برای پیدا کردن پول به هر در می‌زند. بالاخره تصمیم می‌گیرد پولی از صندوق شرکت بردارد و مدتی بعد بدون آنکه کسی متوجه بشود آن را پس دهد. ماجرا طوری که او انتظار دارد پیش نمی‌رود و دست آقای صادقی با تمام اعتباری که سال‌ها به دست آورده، رو می‌شود. بیژن امکانیان، بازیگری که تجربه زیادی در ایفاق نقش‌های مهم و پیچیده دارد، در این فیلم هم طبق فیلمنامه حساب‌شده آن، بسیار زیاد به این نقش نزدیک شده و نگرانی‌ و خجالت و تحقیر و ترس این شخصیت را با تمام وجود درک کرده است.

ناهید | ساره بیات | ناهید | 1393

در فیلم «ناهید» با زنی تنها با بازی ساره بیات روبه‌رو هستیم؛ زنی که به خاطر اعتیاد همسرش از او جدا شده و حالا باید خرج زندگی خودش و پسربچه‌‌اش را از طریق تایپ پایان‌نامه‌های دانشجویی دربیاورد. او دلباخته مردی به نام مسعود است اما می‌داند اگر با او ازدواج کند مجبور است قید پسرش را بزند. همسر سابقش حضانت فرزند را منوط کرده است به ازدواج نکردن او و حالا سر دوراهی گیر کرده است. در عین‌حال صاحبخانه عذرش را خواسته و او هم ماندن ناهید در آن خانه را مشروط کرده است به پذیرش پیشنهاد غیراخلاقی‌اش و همین هم اوضاع را برای ناهید سخت‌تر کرده است. ناهید به عنوان زنی مصیبت‌دیده و تنها بسیار باورپذیر و ملموس ساخته شده و احساسات مخاطب را کاملا درگیر می‌کند. بخش مهمی از اهمیت فیلم به ویژگی‌هایی است که برای این شخصیت در نظر گرفته شده و ساره بیات هم از پس آن برآمده است.

احمد | نوید محمدزاده | ناهید | 1393

نوید محمدزاده در «ناهید»، بازیگر نقش احمد است؛ مردی که مدت‌ها معتاد بوده و زندگی خانواده‌اش را خراب کرده. دست‌کجی می‌کرده و با پسرش رفتار درستی نداشته. حالا اما مدام سراغ پسرش را می‌گیرد و سعی می‌کند رابطه‌اش را با او ترمیم کند. با این حال رفتارهای خشونت‌بارش را ترک نمی‌کند و حتی محبتش به پسر همراه با بدوبیراه و لگد زدن و … است. نکته قابل توجه اینکه پسر احمد که امیررضا نام دارد هم از رفتار پدر الگوبرداری کرده و روحیه‌ای خشن و زورگو دارد. او مقابل مادرش می‌ایستد و درست مثل پدرش تمایلی به درس خواندن و زندگی آرام ندارد. با توجه به پیشینه‌ی روابط میان این پدر و پسر، بعضی سکانس‌های محبت‌آمیز میان آنها جذاب از آب درآمده است.

ماهی | هدیه تهرانی | اسرافیل| 1395

هدیه تهرانی در فیلم «اسرافیل» پس از مدت‌ها به دوران اوج خودش بازگشت. او برای نقش ماهی، در قالب زنی مطلقه که به‌تازگی داغ فرزند دیده است فرو رفت؛ زنی تنها که انگار هیچ‌ دلبستگی جز گذشته‌های دور ندارد و حالا ملاقات با بهروز و توجهی که از او می‌گیرد می‌تواند او را وارد شرایطی جدید کند. ماهی که سال‌ها قبل دلباخته بهروز بوده حالا پس از بیست سال دوری مجددا خودش را کنار او می‌بیند. از یک سو زخم‌های گذشته سر باز می‌کند و از سوی دیگر حضور دختری جوان به نام سارا در زندگی بهروز، وضعیت پیچیده‌ای را رقم می‌زند. تلاش ماهی برای پنهان کردن احساسات و جزئیات رفتاری او در قامت زنی خسته و تنها بسیار دلنشین از آب درآمده است. پیوند ویژگی‌های این شخصیت با جغرفیای خطه سرسبز شمال هم به جذابیت آن دامن زده است. هدیه تهرانی در سی‌وپنجمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم «اسرافیل» نامزد سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن شد.

مهتاج | مریلا زارعی | اسرافیل | 1395

یکی از متفاوت‌ترین نقش‌های مریلا زارعی را در فیلم «اسرافیل» به کارگردانی آیدا پناهنده شاهد هستیم. او در این فیلم نقش مهتاج، زنی روانپریش را بازی می‌کند و گریمش به تبع این شرایط طراحی شده. مهتاج موهای وزوزی بسیار نامرتب دارد، آرایش می‌کند، لاک قرمز می‌زند و مرتب قرص می‌خورد بعد به ایستگاه اتوبوس می‌رود تا منتظر شوهرش بماند. بلندبلند با خود حرف می‌‌زند و حرکاتی بچگانه و غیرعادی دارد. انگار در گذشته مانده و نمی‌تواند منتظر شوهرش نباشد. بچه‌هایش از رفتارهای او به تنگ آمده و مدام سعی می‌کنند رفتارهایش را کنترل کنند اما هربار از او نا امید می‌شوند. محور اصلی این فیلم مثلثی عشقی بین زن و مردی میانسال با دختر جوانی به اسم سارا است. سارا، دختر مهتاج به خاطر مشکلاتی که مادرش دچار آن شده می‌خواهد هرطور شده ازدواج کند و اینکه طرف مقابلش چه کسی باشد اهمیتی برایش ندارد؛ همین هم ماجرای اصلی فیلم را پیش می‌برد. مریلا زارعی در «اسرافیل» با آنالیز درستی که کاراکتر «مهتاج» داشت توانست یکی از بهترین و تاثیرگذارترین بازی‌هایش را ارائه دهد.

تی‌تی | الناز شاکردوست | تی‌تی | 1399

در فیلم «تی‌تی» به کارگردانی آیدا پناهنده، با شخصیتی متفاوت به نام تی‌تی با بازی الناز شاکردوست روبه‌رو هستیم. او ابتدا به عنوان زنی ساده‌لوح یا تا حدی شیرین مغز معرفی می‌شود اما هرچه در طول داستان فیلم پیش می‌رویم از این تعریف فاصله می‌گیریم و تی‌تی را به عنوان زنی عاشق و مهربان که روحی زلال دارد و تمام تلاشش کمک به نسل بشر است می‌شناسیم. وجود تی‌تی سراسر عشق است و مفهومی از عشق در سر دارد که با معنای رایج آن در دنیای امروز کاملا فرق می‌کند. تی‌تی به دنبال نجات بشریت است و می‌خواهد هرطور شده دنیا را به جایی بهتری برای زندگی تبدیل کند. در این راه حتی از جانش هم مایه می‌گذارد. او پایبند عشق نامزدش است؛ آنهم مردی دائم‌الخمر و رفیق‌باز که او را وادار می‌کند به اسم خدمت به بشریت رحمش را به زوج‌های نابارور اجاره دهد و پولش را به جیب بزند. تی‌تی رفتارهای او را می‌بیند اما کماکان عاشق او می‌ماند. شاکردوست در این فیلم نقشی متفاوت به نمایش می‌گذارد و در مواجهه با دو شخصیت ابراهیم و امیرساسان درخشان ظاهر می‌شود.

ابراهیم | پارسا پیروزفر | تی‌تی | 1398

در فیلم «تی‌تی» به کارگردانی آیدا پناهنده، پارسا پیروزفر را در قامت مردی فیزیک‌دان به نام ابراهیم می‌بینیم؛ یک استاد دانشگاه که تمام فکر و انگیزه زندگی‌اش اثبات فرمولی درباره شهاب‌سنگ‌هاست و مطمئن است می‌تواند به واسطه آن اتفاق مهمی را در جهان رقم بزند. او بعد از عمل جراحی مغز، چرک‌نویس‌های فرمول‌هایش را گم می‌کند و به همین دلیل زندگی‌اش با تی‌تی گره می‌خورد. مواجهه او از یک طرف با تی‌تی ساده‌دل و عاشق و از سوی دیگر با نامزد او امیرساسان که مردی دائم‌الخمر و منفعت‌طلب است زندگی او را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. پیروزفر در طول فیلم رفته رفته از قامت مردی جدی با ذهنی که جز فرمول چیزی در آن وجود ندارد به مردی با احساس بدل می‌شود و ارتباط با تی‌تی زندگی او را تغییر می‌دهد. پارسا پیروزفر در طول فیلم این تغییر تدریجی را به‌درستی اجرا می‌کند و همراهی‌اش با کاراکتر تی‌تی بسیار دلچسب از آب درمی‌آید.

امیرساسان | هوتن شکیبا | تی‌تی | 1399

هوتن شکیبا در «تی‌تی» یکی از متفاوت‌ترین نقش‌هایش را به نمایش گذاشته است. جنس بازی‌اش در کنار گریم صورت و موها و لباس و زنجیر و  انگشتر و … به کمکش می‌آید که در نقش یک مرد لاابالی دائم‌الخمر به بهترین شکل ظاهر شود. امیرساسان از یک طرف خواننده مجالس عروسی است و از طرف دیگر قمارباز و دائم‌الخمر. تی‌تی‌ او را هنرمند معرفی می‌کند و خودش هم می‌گوید که مخ موسیقی است اما اولین بار او را درحالی می‌بینیم که در یک مجلس عروسی درحال خواندن است و از مستی زیاد نمی‌تواند روی پا بایستد. معمولا یا  قمار می‌کند یا سر بساط مواد است. به راحتی زیر حرفش می‌زند و برای اینکه موضعش به خطر نیفتد، تی‌تی را خل و بی‌عقل و بی‌سواد معرفی می‌کند. او برای پول درآوردن حاضر است دست به هرکاری بزند. این شخصیت به لحاظ احساسی و انسانی درست در نقطه مقابل تی‌تی قرار می‌گیرد. با وجود تمام ویژگی‌های منفی امیرساسان، شکیبا سعی کرده است به این شخصیت ابعادی انسانی ببخشد و او را به تمامی سیاه بازی نکند.

ماهی | هدی زین‌العابدین | در انتهای شب | 1402

تا به حال سه قسمت از سریال «در انتهای شب» منتشر شده و قطعا در ادامه با ویژگی‌های مهمتری از شخصیت ماهی روبه‌رو خواهیم شد اما در همین سه قسمت هم توانسته‌ایم تا حد زیادی او را بشناسیم. ماهی زنی احساساتی اما درعین‌حال آینده‌نگر و معتقد به برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح است. ده سال پیش به استادش بهنام علاقه‌مند شده و از روز عشق‌ ازدواج کرده است اما حالا با وجود داشتن پسری بیش‌فعال، احساس می‌کند زندگی‌اش کنار او به بن‌بست رسیده است. هنوز عاشقانه بهنام را دوست دارد و دلش می‌خواهد از او توجه بگیرد اما هربار در دریافت این احساس مستاصل می‌شود و تصمیمی قطعی‌تر برای جدایی می‌گیرد. با این حال نمی‌تواند بپذیرد زن دیگری به او نزدیک شود و درعین‌حال می‌داند که نمی‌تواند کنارش زندگی کند. از اینکه مجبور است مدام مثل یک مادر وظایف بهنام را به او گوشزد کند و برای تمام مسائل زندگی بجنگد خسته شده است اما هیچ‌کس نه درکش می‌کند و نه به او حق می‌دهد که از همسری مثل بهنام جدا شود. جذابیت نقش ماهی به همین احساسات متناقضی است که زین‌العابدین از پس ایفای آن بسیار دقیق برآمده است.

بهنام | پارسا پیروزفر | در انتهای شب | 1402

یکی از مهمترین ویژگی‌های «در انتهای شب»، به این نکته برمی‌گردد که آیدا پناهنده قضاوتی روی هیچ‌یک از شخصیت‌هایش ندارد. به همان نسبت که شخصیت ماهی را بسیار ملموس و دقیق ساخته است، در خلق شخصیت بهنام هم به تمام جوانب دقت کرده است. بهنام مردی خوش‌قیافه‌ است که روزگاری آرزو داشته هنرمندی بزرگ شود اما افتادن در مسیر زندگی خانوادگی او را از این هدف دور کرده است. او مجبور است برای رفتن به اداره برخلاف میلش ساعت‌ها در ترافیک بماند و زمان مفیدش را از دست بدهد. به خاطر آینده‌نگری همسرش نمی‌تواند چیزهایی که دوست دارد بخرد و کارهایی که دلش می‌خواهد انجام دهد. از اینکه همسرش مدام به فرزندشان توجه می‌کند احساس تنهایی و طرد شدن می‌کند و همه اینها باعث شده در پنجاه سالگی احساس خستگی و پوچی کند و مقابل پیشنهاد طلاق همسرش چندان ایستادگی به خرج ندهد.