در سینمای ایران با معلمهای فراوانی روبهرو بودهایم؛ معلمهایی فداکار، موثر و دلرحم که خیلی وقتها برای دانشآموزانشان فراتر از چارچوبهای یک معلم ظاهر شدهاند و تاثیر زیادی روی درام گذاشتهاند. این معلمها با تمام ویژگیهای شخصیتی درخشانشان تجربههای مهمی برایمان رقم زدهاند اما اگر قرار باشد از میان آثار کمدی و درام سینما دست به انتخاب بزنیم، دو گزینه بیشتر از سایرین در ذهنمان پررنگ میشوند. «آقای جبلی» فیلم «ورود آقایان ممنوع» و «عماد» فیلم «فروشنده». اولی کلیشههای موجود پیرامون شخصیت یک معلم را برایمان جابهجا کرد و دومی، از جایگاه یک معلم فرهنگی به قیصری تبدیل شد که در جریان تجاوز به همسرش، از چارچوبهای همیشگی فاصله میگیرد و پاشنه ور میکشد تا به تنهایی دست به انتقام بزند.
به گزارش فیلمنیوز، به بهانه روز معلم، از میان معلمهای مطرح سینما دست روی این دو نمونه بسیار مهم در آثار کمدی و درام گذاشتهایم و دلایل اهمیت آنها را بررسی کردهایم.
جذابترین معلم کمدی | رضا عطاران | ورود آقایان ممنوع
یکی از مهمترین و ماندگارترین نقشهای کارنامه رضا عطاران، آقای جبلی فیلم «ورود آقایان ممنوع» به کارگردانی رامبد جوان است. عطاران شمایلی از یک معلم جذاب در سینمای ایران خلق کرد که با تصویر قالبی ما درباره معلمها تا آن زمان فرق داشت و تا همیشه در ذهن مخاطبان ماند. محور اصلی فیلم «ورود آقایان ممنوع»، مدیر مدرسهای سختگیر، بداخلاق و ضدمرد به اسم خانم دارابی است که به خاطر زایمان معلم شیمی مدرسه مجبور میشود به حضور یک معلم شیمی مرد برای کار کردن با بچههای المپیادی رضایت دهد. رضا عطاران نقش آقای جبلی، همان معلم شیمی را دارد که کاملا حفاظتشده و دور از دید دانشآموزان دختر قدم به مدرسه میگذارد. مردی بیآزار، دستوپاچلفتی و بیاعتمادبنفس که برای خوشایند خام دارابی و اینکه بتواند در آن مدرسه به صورت رسمی استخدام شود وارد بازیای میشود که دانشآموزان برایش ترتیب دادهاند. تلاشهای جبلی برای جلب توجه خانم دارابی، وارونه جلوه داده شدن موضوع توسط بچهها و درک اشتباه خانم دارابی از ابراز محبت جبلی، موقعیتهای جذاب و عجیبی را در سراسر فیلم به وجود میآورد. آنچه در نگاه اول، نقش آقای جبلی را در نظرمان خاص جلوه میدهد، گریم متفاوت رضا عطاران است؛ گریمی که توانسته است جبلی را در قالب یک معلم نخبه شیمی و در عینحال کم اعتمادبنفس و کمتوجه به ظواهر معرفی کند. او در برقراری روابط اجتماعی ناتوان است. نمیتواند خارج از حیطه صداقت عمل کند و حتی توانایی تعریف کردن یک جوک را هم ندارد. برای همین هم وقتی در موقعیتی نمایشی قرار میگیرد، آن را به بدترین شکل ممکن اجرا میکند و همین بخش مهمی از جذابیت این نقش را میسازد. عطاران سعی کرده روی سادگی و حتی در جاهایی بلاهت آقای جبلی تمرکز کند و از تضاد این شخصیت با خانم دارابی، موقعیتهای کمدی بامزهای به وجود بیاورد.
جذابترین معلم درام | شهاب حسینی | فروشنده
اصغر فرهادی در فیلم «فروشنده»، روی چالشهای پیش روی یک معلم ادبیات دست گذاشت و روند تغییرات او را از یک معلم باحال و خوشاخلاق به فردی تندخو و خشن به نمایش گذاشت. عماد اول فیلم به عنوان معلمی معرفی میشود که همه بچهها دوستش دارند. میانهای با خشونت ندارد و تلاش میکند با آنها رفاقت برقرار کند و در شوخیهایشان سهیم شود. سعی میکند به جای اینکه مقابل آنها بایستد و ادای معلمها را دربیاورد، همراهشان باشد و خیلی ضمنی به آنها احترام و رفتار درست را بیاموزد. تا اینکه زندگی عادی او با تجاوز یک ناشناس به حریمش بهم میخورد. مردی که درواقع مشتری مستاجر قبلی خانه بوده و به گمان اینکه هنوز خانه در اختیار همان زن است به حریمش تجاوز میکند. عماد با اینکه میپذیرد همه چیز کاملا اتفاقی بوده و همسرش هیچ دخالتی در این مسئله نداشته اما تحت تاثیر قرار میگیرد و هرکار میکند نمیتواند این مسئله را هضم کند. عماد از مردی مهربان و صمیمی در طول مدت زمانی کوتاه به فردی بدبین و خشن تبدیل میشود که دیگر نمیتواند منطقی رفتار کند. به همان نسبت که لباسهایش رو به تیرگی میرود و موهایش بهم ریختهتر میشود در کلاس درس هم حوصلهاش کمتر میشود و در مواجهه با شاگردها صبر و حوصله کمتری به خرج میدهد تا جایی که حتی با آنها دعوا میکند؛ آنهم درحالی که پیش از این همیشه از رواداری و مدارا با دیگران صحبت میکرد و مخالف هرگونه خشونتی بود. حسینی برای «فروشنده» جایزه نخل طلای بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم کن را به دست آورد. در جشن خانه سینما و جشن حافظ هم برنده جایزه شد.