از اوایل دهه هفتاد تا به حال فیلم‌های مختلفی درباره سفر حج و تاثیری که در زندگی حجاج گذاشته ساخته شده است. حالا این تحولات یا ظاهری و مستقیم به نمایش درآمده یا به طور ضمنی در فیلم مطرح می‌شود. به بهانه عید قربان، مروری داریم بر برخی از این فیلم‌ها.
زمین آسمانی| کارگردان: محمدعلی نجفی | 1373
«زمین آسمانی» از آن دست فیلم‌هایی است که ماجراهای آن با فیلمی که در داستانه مشغول ساخت آن هستند گره می‌خورد. دختری به نام لیلا علاقه دارد در نقش هاجر همسر ابراهیم در فیلمی به کارگردانی محمدعلی نجفی بازی کند. او سراغ این کارگردان می‌رود و می‌خواهد نقش را به او بدهد. نقش سخت است و کارگردان از او می خواهد که باید بسیار تلاش کند اما بیماری مادربزرگش مانع از این مسئله می‌شود. نهایتا با گروه به مکه می‌رود و در این نقش بازی می‌کند. فیلم آنطور که باید اثر موفقی نیست و ماندگار نشده است.
وقتی همه خواب بودند| کارگردان: فریدون حسن‌پور| 1384
درباره سفر بی‌بی پیر و بدحال یک روستا به حج بود. درست وقتی از همه حلالیت می‌طلبید تا راهی شود متوجه می‌شد اجازه سفر ندارد و حالا نوبت برخی اهالی ده بود تا تلاش کنند هرطور شده او را راهی کنند. بازی گلاب آدینه در سن‌و سالی بسیار بالاتر از سن واقعی خودش بسیار به چشم آمد. این فیلم در جشنواره سی‌وچهارم سیمرغ بخش فیلم‌های معناگرا را به دست آورد و در شش رشته هم نامزد دریافت سیمرغ شد.
از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید | کارگردان: کمال تبریزی | 1387
این فیلم هفت سال در توقیف بود و سرانجام با برخی سانسورها اکران شد. ماجرای فیلم درباره یکی از مدیران ارشد است که خیلی اتفاقی به سفر حج می‌رود و در این سفر اتفاقاتی برایش می‌افتد که ظاهرش خوشایند نیست، اما همه این اتفاقات ناخوشایند باعث می‌شود به معنا و مفهومی از سفر دست پیدا کند. کمال تبریزی پیشتر با این درونمایه فیلم موفق «لیلی با من است» را ساخته بود اما با وجود انتظارهای زیادی که از «از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید» وجود داشت این اثر نتوانست قابل قبول ظاهر شود.
پروانگی| کارگردان: قاسم جعفری | 1390
«پروانگی» جزو فیلم‌های مهم سینمای ایران نیست و احتمالا خیلی‌ها اصلا آن را ندیده‌اند اما در هر صورت موضوع آن به سفر حج مرتبط است. تمرکز اصلی ماجرا روی تغییر و تحول یک شخصیت بعد از سفر حج است. نویسنده‌ای که به دعوت از دوستش از آمریکا به پاریس می‌رود و وقتی می‌رسد متوجه می‌شود دوستش مرده و تصمیم می‌گیرد سفر ناتمام او را تمام کند. برای به سرانجام رساندن این کتاب، وارد فضایی متفاوت می‌شود و کم‌کم تحولاتی در زندگی‌اش رخ می‌دهد.
محمد رسول‌الله (ص) | کارگردان مجید مجیدی | 1394
یکی از مهمترین و دقیق‌ترین تصاویر را از مناسک حج در فیلم سینمایی «محمد رسول‌الله» به کارگردانی مجید مجیدی شاهد بودیم. فیلمی که زندگی پیامبر (ص) از زمان تولد تا نوجوانی را در بر می‌گرفت. در این فیلم موقعیت شهر مکه از قبل از تولد پیامبر اسلام تا بازسازی کعبه توسط سران قریش به تصویر کشیده شده بود. این فیلم جزو مهمترین پروژه‌های تاریخی سالهای اخیر است که البته با انتقادهایی هم روبه‌رو شد.
