خداحافظی افسانه بایگان از دنیای بازیگری یکی از مهمترین خبرهای سینمایی این هفته بود. این بازیگر بعد از سالها فعالیت در سینما و تلویزیون، روز سهشنبه 20 تیر با انتشار پیامی در صفحه اینستاگرامش اعلام کرد که قصد دارد به خاطر حواشی اخیر از بازیگری انصراف دهد. به این بهانه نگاهی داریم به مهمترین اتفاقهای کارنامه این بازیگر.
به گزارش فیلمنیوز، افسانه بایگان از جمله بازیگرانی است که از دوران نوجوانی وارد عرصه بازیگری شده. اولینبار در یازده سالگی در فیلم کوتاه «بوق» کاری از علی علیزاده بازی کرد اما تا 19 سالگی که جلو دوربین محمدعلی نجفی برای «سربداران» رفت فعالیت دیگری نداشت.
انتخاب برای سربداران | افسانه بایگان در سن ۱۹ سالگی برای بازی در سریال «سربداران» انتخاب شد. او درباره انتخابش برای نقش «ترکان خاتون» به رادیو هفت گفته بود: «حدود یک سال و نیم از پیشتولید سریال سربداران گذشته بود و آدمهای مختلفی برای ایفای این نقش تست داده بودند و فقط چند روز مانده بود تا گروه به سمت ابیانه(لوکیشن اصلی سریال) برود. هنوز بازیگری برای نقش ترکان خاتون انتخاب نشده بود. روزی که برای تست بازیگری به آنجا رفتم در جواب اکبر عالمی که اسمم را پرسید سریع پاسخ دادم: «افسانه بایگان، ترکان بانو هستم!» قبول شدم و با پدرم برای بازی من در این سریال قرارداد بستند.»
اولین تجربه سینمایی | سریال «سربداران» سال 1362 روی آنتن رفت و بایگان دو سال بعد با بازی در فیلم «گمشده» به کارگردانی مهدی صباغزاده برای اولین بار پا به سینما گذاشت. فیلم گمشده براساس فیلمنامه فریدون جیرانی و مهدی صباغزاده ساخته شده بود و علاوه بر بایگان، فرامرز قریبیان، جمشید مشایخی، جعفر والی و … هم در آن بازی داشتند. این فیلم با استقبال بالایی روبهرو شد و بیش از 2میلیون و 200 مخاطب برای تماشای آن بلیت خریدند و پرفروشترین فیلم سال 1365 نام گرفت.
تاثیر در فروش فیلمها | بعد از اینکه فیلم «گمشده» به پرفروشترین فیلم سال تبدیل شد، سال 1366 فیلم «بگذار زندگی کنم» به کارگردانی شاپور قریب با بازی افسانه بایگان عنوان پرمخاطبترین فیلم سال را به خود اخصاص داد. این فیلم با بلیت 88 تومانی پای 3 میلیون و 318هزار مخاطب را به سینماها باز کرد و 29 میلیون تومان در آن سال فروخت. «بگذار زندگی کنم» سومین فیلم پرفروش آن سال شد و با وجود اینکه میزان مخاطبان بیشتری نسبت به دو فیلم «اجارهنشینها» و «گذرگاه» داشت کمتر از آنها فروخت. افسانه بایگان در این فیلم با مهدی هاشمی همبازی بود.
پرکاری در ابتدای ورود | بایگان از سال 1364 به سینما قدم گذاشت و تا سال 1371 یعنی در مدت 7 سال، در 21 فیلم بازی کرد که میشود به طور متوسط سالی سه فیلم. البته در بعضی سالها فعالیت بیشتر و در بعضی کمتر داشت. مثلا سال 1365 یعنی یک سال بعد از ورودش به سینما در 4 فیلم سینمایی «دبیرستان»، «حریم مهرورزی»، «تشکیلات» و «بگذار زندگی کنم» بازی کرد و در سال 1371 در شش فیلم «اتل متل توتوله»، «مریم و میتیل»، «شکوه بازگشت»، «خوش خیال»، «حمله خرچنگها» و «خوش خیال» حضور پیدا کرد.
آمار عجیب دهه هفتاد | بعد از پرکاری بسیار در سال 1371 فعالیتش را کمتر کرد. به طوری که از سال 1371 تا 1376 فقط در 5 فیلم حضور داشت اما یک مرتبه در سال 1376 مجددا پرکار شد و در هفت فیلم بازی کرد. «یاغی»، «مرد عوضی»، «شبیخون»، «زخمی»، «پنجه در خاک»، «بدلکاران» و «جهان پهلوان تختی»، از جمله آثار او در این سال بودند. بعد از این سال دیگر هیچوقت به این میزان پرکار نبود. البته فیلم آخری به دلیل فوت علی حاتمی نیمه کاره باقی ماند و در نسخهای که بهروز افخمی کارگردانی کرد افسانه بایگان حضور نداشت.
دهههای هشتاد و نود | مهمترین آثار بایگان در دهههای هشتاد و نود به بازی در فیلمهای «کنعان»، «کافه ستاره»، «سوپراستار» و «آدمکش» برمیگشت. او در بعضی فیلمهای نه چندان موفق هم مثل «چشمک» و «زنها شگفتانگیزند» و «آقای هفترنگ» هم حضور پیدا کرد که بعضی از این انتخابها از سمت او عجیب به نظر میرسید.
موفقیتها | افسانه بایگان یکی از ستارههای دهه شصت و هفتاد سینمای ایران به حساب میآید اما هیچوقت سیمرغی در کارنامهاش به ثبت نرسیده است. او سه بار تا لب مرز این موفقیت پیش رفت اما نهایتا سیمرغ را واگذار کرد. در نهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در «خواهران غریب» کیومرث پوراحمد، نامزد دیپلم افتخار شد. در جشنواره چهاردهم فیلم فجر برای بازی در فیلم «دو فیلم با یک بلیت» داریوش فرهنگ، نامزد سیمرغ شد و یکبار هم سال 84 برای بازی در فیلم «کافه ستاره» سامان مقدم نامش در فهرست نامزدهای جشنواره بیستوچهارم فجر قرار گرفت.
همکاری با تلویزیون | افسانه بایگان که با سریال «سربداران» محمدعلی نجفی در تلویززیون به شهرت رسیده بود، بعد از وقفهای چند ساله، مجددا از اواسط دهه هفتاد همکاریاش را با این رسانه ادامه داد. سیزده سال بعد از «سربداران» در سریال «تنهاترین سردار» به کارگردانی مهدی فخیمزاده بازی کرد و بعد از آن حضور پررنگتری در تلویزیون داشت. او در سه سریال سیروس مقدم به نامهای «روزهای زندگی»، «پیامک از دیار باقی» و «روز حسرت» بازی کرد و در سریال «وضعیت سفید» حمید نعمت الله هم نقش مهمی داشت. در «راه طولانی» و «گمشدگان» رضا کریمی هم اثری قابل قبول از خود به جا گذاشت. اواخر دهه نود در سریالهای قابل قبولی بازی نکرد و از فعالیتهایش میتوان به «باخانمان» و «تعطیلات رویایی» اشاره کرد.
همکاری با شبکه خانگی | بایگان دو بار هم با شبکه نمایش خانگی همکاری کرد. در سریال «دل» به کارگردانی منوچهر هادی، نقش دو دختر بزرگ را بازی کرد که در رقابت برای تصاحب یک مرد در جدال بودند. «دل» اثر چندان موفقی نبود و بازی بایگان هم در این سریال نتوانست موفقیتی در کارنامهاش به ثبت برساند. سال گذشته هم در «دیو و ماه پیشونی» به کارگردانی حسین قناعت بازی داشت که آنهم نتوانست در کارنامه بایگان جایی داشته باشد.
آخرین فعالیتها | در فهرست آثار بایگان، بازی او در فیلم سینمایی «سیاهباز» به کارگردانی حمید همتی در سال 1399 به عنوان آخرین کار ثبت شده. فیلمی که بایگان در آن با سام قریبیان و آتیلا پسیانی همبازی بود. بازی او در «دیو و ماهپشیونی» هم آخرین همکاری با شبکه نمایش خانگی بود.