نگاهی به اتفاق‌های مهم کارنامه فاطمه معتمدآریا در چهار دهه فعالیت او در سینما و تلویزیون به بهانه سالروز تولدش | جاودانگی سیمین بانو

دوشنبه 7 آبان، سال‌روز تولد فاطمه معتمدآریاست؛ بازیگر محبوب و باتجربه سینما که سالیان سال با نقش‌های درخشانش به برگ برنده بسیاری از فیلم‌ها بدل شد و آثار قدرتمند بسیاری را از خود برجا گذاشت. معتمدآریا مدتی است به نسبت کم‌کار شده و از ابتدای این دهه فعالیت چندانی از خود به نمایش نگذاشته است.

به گزارش فیلم‌نیوز، به بهانه سا‌ل‌روز تولد این هنرمند محبوب، مروری داریم بر اتفاق‌های مهم کارنامه او در سه چهار دهه بازیگری‌اش در سینما و تلویزیون.

دهه شصت

فاطمه معتمدآریا ازجمله بازیگرانی است که در دهه شصت، مسیرش از تئاتر به سینما افتاد و نشان داد توانایی بازی در نقش‌های خاص و متنوع را دارد. شاید نتوان در این دهه آنطور که باید انتخاب‌هایش را آنالیز کرد و از عناوین بهترین و بدترین برای آنها استفاده کرد. با بازی در فیلم‌هایی مثل «جهیزیه‌ای» برای رباب» به کارگردانی سیامک شایقی، «ریحانه» به کارگردانی علیرضا رئیسیان و … اولین قدم‌ها را به سمت موفقیت برداشت. برای هردو این فیلم‌ها نامزد سیمرغ شد و برای فیلم «برهوت» به کارگردانی محمدعلی طالبی، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را گرفت. معتمدآریا در دهه شصت با تلویزیون هم همکاری زیادی داشت. او در مجموعه عروسکی «مدرسه موش‌ها» با مرضیه برومند همکاری کرد و بعد از آن با «خونه مادربزرگه» همراه شد. سال 1369 در سریال «آرایشگاه زیبا» هم بازی کرد و اینبار به مخاطبان تلویزیونی هم معرفی شد.

دهه هفتاد

بهترین انتخاب| دهه هفتاد برای معتمدآریا با موفقیت‌های بسیاری همراه بود. در جشنواره دهم فیلم فجر بازی او در فیلم «مسافران» به کارگردانی بهرام بیضایی مورد توجه قرار گرفت و برای آن سیمرغ مکمل را به همراه داشت. بهترین نتخاب‌های او در دهه هفتاد بعد از «مسافران»، فیلم‌های «هنرپیشه» به کارگردانی محسن مخملباف، «یکبار برای همیشه» به کارگردانی سیروس الوند، «همسر» به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده و «روسری آبی» به کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد بود. او در ابتدای دهه هفتاد چنان مورد توجه قرار گرفت که با تحسین منتقدان و سینماگران روبه‌رو شد. اوج درخشش معتمدآریا با نقش نوبرکردانی در فیلم «روسری آبی» در سال 1373 رقم خورد؛ نقش دختر جوان و ساده که با مردی همسن‌وسال پدرش  ازدواج می‌کرد و با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شد.

بدترین انتخاب| شاید بتوان بدترین انتخاب فاطمه معتمدآریا را بازی در فیلم «عشق +2» به حساب آورد؛ فیلمی که در ادامه تب‌ اثار اجتماعی عاشقانه ساخته شد اما نتیجه آن چیزی نبود که انتظار می‌رفت. رضا کریمی برای روایت داستان خود، معتمدآریا را روبه‌روی امین تارخ قرار داد؛ زن و شوهری که قصد جدایی دارند و پای یک زن سوم هم وسط می‌آید اما درنهایت مرد تصمیم به نگه‌داشتن زندگی‌اش می‌گیرد و… داســتان فیلم سطحی «عشق+ 2» سال‌ها بعد اعتراض امین تارخ را هم برانگیخت و گفت، قرار نبوده داستان اینگونه روایت شود.

همکاری با تلویزیون | معتمدآریا سال 1370 در سن ۳۰ سالگی و در شرایطی که تازه در سینما به عنوان بازیگر جا افتاده بود با بازی در «گل پامچال» در مرکز توجه‌ها قرار گرفت. به خاطر لهجه شمالی و مهر و محبتی که نثار لیلا کرد محبوبیت زیادی به‌دست آورد. ماجرای سریال از این قرار بود که لیلا، دختربچه جنوبی که خانواده‌اش را در جنگ از دست داده، سر ماجراهایی سر از شمال کشور در می‌آورد و قرار است تا زمانی که خانواده‌اش پیدا شوند کنار آن‌ها زندگی کند. محبت و مهربانی مادر خانواده با بازی معتمد‌آریا آنقدر به دل او می‌نشیند که حتی وقتی خواهرش هم پیدا می‌شود تصمیم می‌گیرد همان‌جا بماند و کنار آنها زندگی کند. معتمد آریا آن‌قدر در این سریال مورد توجه قرار گرفت که تا سالیان سال بیشتر مخاطبان او را با نام سریال «گل پامچال» می‌شناختند.

افتخارات | در دهه هفتاد سه سیمرغ  بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در فیلم‌های «مسافران»، «هنرپیشه» و «همسر» در دستانش قرار گرفت و برای بازی در فیلم‌ «روسری آبی» هم نامزد سیمرغ شد.معتمدآریا همچنین برای بازی در فیلم «مرد عوضی» نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن در جشن سینمای ایران هم شد.

دهه هشتاد

بهترین انتخاب | بهترین انتخاب فاطمه معتمداریا در دهه هشتاد، بدون شک نقش مادر شمالی فیلم «گیلانه» به کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد است. معتمدآریا در فیلم بنی‌اعتماد شمایل یک مادر پیر شمالی را بر تن کرد که زندگی‌اش صرف نگهداری و مراقبت از فرزند جانبازش شده. عاشقانه به دور او می‌چرخد و تمام هم‌و‌غمش بهبود اوست. معتمدآریا برای نشان دادن عمق عشق مادر به فرزند، گرفتار اغراق نشد و توانست این حس را بسیار باورپذیر به مخاطبانش القا کند. شادی و غم توأمان در چهره‌اش موج می‌زد و احساساتش را به نحوی بروز می‌داد که کاملا بر دل می‌نشست. او در سال 1389 در فیلم «اینجا بدون من» به کارگردانی بهرام توکلی هم بازی کرد و یکی از درخشان‌ترین بازی‌هایش را به نمایش گذاشت. در این فیلم نقش مادری ساده‌دل را داشت که حاضر بود برای موفقیت فرزندانش دست به هرکاری بزند اما اشتباهاتش باعث می‌شد نتواند واقعیت را پذیرد و معقول رفتار کند.

بدترین انتخاب‌ | در دهه هشتاد چند انتخاب اشتباه داشت اما بدترین انتخاب او را می‌توان بازی در فیلم «میزاک» به کارگردانی حسین لیالستانی دانست. او درحالی بازی در «میزاک» را پذیرفت که پیش از آن «خواب لیلا»، «خواب زمستانی» و «نیلوفر» را بازی کرده بود؛ فیلم‌هایی که نه دیده شدند و نه نتیجه خاصی برای او داشتند. با این حال هیچ‌یک از آنها را نمی‌توان به اندازه «میزاک» ضعیف دانست. «میزاک« در جشنواره بیست‌وششم فجر رونمایی شد و انتقاد اهالی رسانه و منتقدان را به‌همراه داشت.  

همکاری با تلویزیون| در دهه هشتاد معتمدآریا در دو سریال «زیرتیغ» و «آشپزباشی» به کارگردانی محمدرضا هنرمند بازی کرد. نقشش در «زیر تیغ» به قدری مورد توجه قرار گرفت که بعد از سال‌ها از ذهن مخاطبان بیرون نرفته است. آنچه بازی معتمدآریا را در این سریال ویژه کرده نمایش حس‌های مختلف و متضادی بود که در زندگی‌اش رخ می‌داد. او ابتدا نگران عذاب پنهان کاری می‌شد، مدتی بعد غم قصاص همسر را می‌خورد و همزمان بیتابی فرزندان را تحمل می‌کرد، از آن سو باید نگاه‌ها و طعنه‌های سنگین دیگران را تاب می‌آورد و البته نگران دخترش هم می‌شد که نامزدش او را به خاطر قتل پدر رها کرده. معتمدآریا در سریال «زیر تیغ» طوری نقش طاهره را بازی می‌کند که گویی با یک شخصیت واقعی در چنین موقعیتی مواجه بودیم. در «آشپزباشی» هم بازی موفقی را روبه‌روی پرویز پرستویی به نمایش گذاشت اما سریال به اندازه «زیر تیغ» مورد توجه قرار نگرفت. شاید علت، زمان نامناسب پخش آن در سال 1388 بود.

جوایز و افتخارات| در این دهه برای فیلم‌های «گیلانه» و «اینجا بدون من» نامزد سیمرغ شد اما هیچ سیمرغی در دستانش قرار نگرفت.

دهه نود

بهترین انتخاب | «آباجان» به کارگردانی هاتف علیمردانی، «یحیی سکوت نکرد» به کارگردانی کاوه ابراهیم‌پور و «بنفشه آفریقایی» به کارگردانی مونا زندی حقیقی جزو بهترین انتخاب‌های معتمدآریا در این دوره بودند. او با «آباجان» بار دیگر در نقش مادری غمگین و منتظر مقابل دوربین رفت. معتمدآریا در آباجان از نقش‌های مادری که پیش‌تر بازی کرده بود عبور کرد و شمایلی تازه در کارنامه‌اش برجا گذاشت. او در «گیلانه» قدرت و تسلطش را بر لهجه گیلکی به رخ کشیده بود و در «آباجان» دیالوگ‌های ترکی چالش جذابی برای او محسوب می‌شد. معتمدآریا متخصص شکل دادن به لحظات حسی فیلم‌ها است و همین ویژگی، نقطه قوت دیگر او در فیلم هاتف علیمردانی بود. با این‌حال خود فیلم «آباجان» آنطور که باید مورد توجه قرار نگرفت و اگر قدرت بازی معتمدآریا نبود به اثر موفقی بدل نمی‌شد.

بدترین انتخاب | در این دوره شاهد فیلم‌های نه‌چندان قدرتمند با بازی معتمدآریا بودیم. فیلم‌هایی مثل «بهمن» به کارگردانی مرتضی فرشباف، «مجبوریم» به کارگردانی رضا درمیشیان و حتی «عامه‌پسند» سهیل بیرقی. این فیلم‌ها آثار ضعیفی نیستند اما حضور معتمدآریا نه به امتیازی برای فیلم بدل شده و نه در کارنامه خودش اتفاق مهمی ایجاد کرده است. می‌توان گفت با حذف این فیلم‌ها از کارنامه معتمدآریا عملا اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد.

همکاری با تلویزیون | معتمدآریا بعد از سال 1388 و بازی در «آشپزباشی» محمدرضا هنرمند دور تلویزیون را خط کشید و دیگر فعالیتی برای این رسانه انجام نداد. معتمدآریا از جمله بازیگرانی است که هنوز قدم به شبکه نمایش خانگی هم نگذاشته است.

جوایز و افتخارات | در دهه نود برای بازی در دو فیلم «بهمن» و «بنفشه آفریقایی» نامزد سیمرغ شد اما سیمرغی به او نرسید.